رئیس‌جمهور
رئیس‌جُمهور بالاترین مقام سیاسی در کشورهای دارای حکومت جمهوری است. او با رأی مردم از میان نامزدهای ریاست‌جمهوری برای مدت معینی برگزیده می‌شود. رئیس‌جمهور در اکثر کشورها جایگاهی است که دارای اختیارات بالای نظارتی و هدایتی است. قدرت معمولاً میان رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر یا صدراعظم تقسیم می‌شود، هرچند در برخی کشورهای دارای نظام ریاست‌جمهوری مانند افغانستان یا ایالات متحدهٔ آمریکا، پست‌های قابل توجهی مانند نخست‌وزیری یا صدراعظمی وجود ندارد و رئیس‌جمهور که با رأی مستقیم مردم انتخاب می‌شود، دارای اختیاراتی دوچندان است.
رئیس‌جمهور ایران
رئیس‌جمهوری ایران عالی‌ترین مقام رسمی کشور ایران بعد از رهبر است که با رأی مستقیم مردم انتخاب می‌شود. مطابق با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، رئیس‌جمهوری مسئولیت اجرای قانون اساسی و ریاست قوهٔ مجریه را عهده‌دار است. امضای عهدنامه‌ها، موافقت‌نامه‌ها و مسائل مربوط به دیگر کشورها و سازمان‌های بین‌المللی، برنامه‌ریزی ملی، بودجه و وظیفه گماشتن‌های دولتی، گماشتن وزیرها، استاندارها و سفیرها تابع تصدیق مجلس شورای اسلامی، از جملهٔ وظایف رئیس‌جمهوری است. همچنین رئیس‌جمهوری در ایران رئیس شورای عالی امنیت ملی و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز هست.
رئیس‌جمهوری ایران برای مدت چهار سال توسط رای مستقیم مردم انتخاب می‌شود و نباید برای بیش از دو دوره متوالی در این سمت باقی بماند.
شرایط
رئیس‌جمهوری ایران باید شروط زیر را داشته باشد:
- از رجال سیاسی و مذهبی کشور باشد. (دربارهٔ تعریف کلمه رجل به «مرد» یا «شخصیت مهم» اختلاف‌نظر وجود دارد)
- ایرانی‌الاصل
- مدیر و مدبر
- دارای حسن سابقه و امانت و تقوا
- مؤمن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران و مذهب رسمی کشور (مذهب رسمی ایران شیعهٔ دوازده‌امامی است)
جانشینی
در صورت استعفای رئیس‌جمهوری مطابق اصل ۱۳۱ قانون اساسی، «معاون اول رئیس‌جمهور با موافقت رهبری اختیارات و مسئولیت‌های وی را برعهده می‌گیرد و شورایی متشکل از رئیس مجلس و رئیس قوهٔ قضائیه و معاون‌اول رئیس‌جمهور موظف است ترتیبی دهد که حداکثر ظرف مدت پنجاه روز رئیس‌جمهور جدید انتخاب شود. در صورت فوت معاون اول یا امور دیگری که مانع انجام وظایف وی گردد و نیز در صورتی که رئیس‌جمهور معاون اول نداشته باشد، مقام رهبری فرد دیگری را به‌جای او منصوب می‌کند.»
فرایند کسب مقام ریاست جمهوری اسلامی ایران
- احراز صلاحیت توسط شورای نگهبان قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
- برگزیدگی در انتخابات توسط حداقل نصف کل آرا به اضافه یک رای از آرای ماخوذه
- تنفیذ حکم ریاست‌جمهوری توسط رهبر جمهوری اسلامی ایران
- تحلیف رئیس‌جمهوری در صحن علنی مجلس شورای اسلامی